پایگاه خبری دانشگاه بوعلی سینا- بسنا

به گزارش خبرنگار بسنا، دکتر یعقوب محمدی‌فر، رئیس دانشگاه بوعلی‌سینا، در مراسم گرامیداشت سالروز شهادت آیت‌الله دکتر محمد مفتح، موسوم به روز وحدت حوزه و دانشگاه، که در محل حوزۀ علمیۀ آخوند ملاعلی معصومی همدان(ره) برگزار شد، از امضای تفاهم‌نامه‌ای بین حوزۀ علمیۀ استان همدان و دانشگاه بوعلی‌سینا خبر داده و افزود: بر اساس انعقاد این تفاهم‌نامه و اساس‌نامه، نشست‌های دوره‌ای بر اساس برنامه‌های از پیش تعیین‌شده در راستای بسترسازی و فراهم شدن زمینه‌های مورد نیاز از طریق همکاری‌های آتی انجام خواهد شد.

وی با بیان این موضوع که بحث وحدت حوزه و دانشگاه، نخستین بار از سال 1358 مطرح شد و اکنون 39 سال از آن تاریخ گذشته؛ ادامه داد: فکر و هستۀ اصلی وحدت حوزه و دانشگاه خیلی پیش‌تر از این تاریخ مطرح شده بود و آیت‌الله شهید مفتح از جمله افرادی بود که همواره بحث وحدت حوزه و دانشگاه را دنبال می‌کرد و نخستین گام‌ها را در این زمینه در دهۀ 40 به‌عنوان بنیان‌گذار انجمن اسلامی دانشجویان برداشت، که این اقدام هوشمندانه، فتح بابی برای تحقق ایجاد وحدت همه‌جانبه بین حوزه و دانشگاه بود.

رئیس دانشگاه بوعلی‌سینا در این مراسم خاطرنشان کرد: در مورد مسألۀ ایجادِ وحدت، حداقل بیش از 300 سال بحث و تبادل نظر انجام شده است؛ از جمله وحدتِ جهان اسلام و وحدتِ مسلمانان جهان؛ البته به جز آیت‌الله شهید مفتح، یکی دیگر از افرادی که در این زمینه فعالیت‌های گسترده‌ای کرده، سید جمال‌الدین اسدآبادی است و باید در نظر داشت که فعالیت اغلب این افراد از خطۀ غرب ایران نشان می‌دهد که بستر تاریخی عظیمی در این منطقه نهفته است که باید به آن بیش از پیش توجه داشت.

وی در ادامه با اشاره به این‌که موضوع وحدت علم و دین، از موضوعات بسیار مهم است، بیان کرد: در ایران اسلامی از زمان فراگیرتر شدن ارتباط‌های مختلف با تمدن غرب در زمان ناصرالدین شاه قاجار، علم غربی به معنای جدید آن با دیدگاه پوزیتیویسمی(اثبات‌گرایی) که در غرب مطرح شده بود، به شکل مستقیم وارد مفاهیم علمی ایران شد؛ و باید دانست که این موضوع با مراجعه به نظریات موجود در گفتار علمای بزرگ قابل بررسی و پیگیری است.

محمدی‌فر افزود: به هر حال پوزیتیویسم شاید عملاً به تکنولوژی بسیار خدمت کرده باشد، اما تردیدی نباید داشت که معنویت را از جوامع غربی از بین برد. به نظر می‌رسد، نخستین برخورد ما با علم پوزیتیویسمی غرب و تسلیم برخی از روشنفکران که وارد حوزۀ علمی غرب شدند، باعث شد در آن زمان این تلقی ایجاد شود که مقصود کلّی از علم، فقط علم پوزیتیویسمی است و در عین حال، هنوز هم در درون ما این سؤال باقی است که آیا علوم انسانی و علوم حوزوی هم جزء علوم خالصه هستند یا خیر؟

وی سخنان خود را این‌گونه پی گرفته و تصریح کرد: در دهۀ 1920 میلادی، غرب با دیدگاه پوزیتیویسم به بن‌بست خورد و به این نتیجه رسید که بسیاری از مسائلی که نمی‌تواند با ابزار دقیق اندازه‌گیری کند و به عبارت دیگر، غیرمادی هستند، بعضاً وجود دارند و لذا رایحۀ جدیدی در بحث‌های ناسیونالیستی در آن جوامع ایجاد شد؛ اگرچه می‌بینیم بسیاری از دیدگاه‌های عظیمی که حتی در فیزیک اتفاق افتاد، از دیدگاه‌های مذهبی نشأت گرفته است.

رئیس دانشگاه بوعلی‌سینا در ادامه با ذکر این نکته که ارتباط بین علم و دین به ساعت‌ها بحث در رشته‌های مختلف دانشگاهی نیاز دارد، گفت: در جامعۀ اسلامی ایران وقتی از پیشینه‌های تاریخی دینی صحبت می‌کنیم، حدأقل از مدارسی با قدمت هزارساله سخن به میان می‌آوریم که در حوزه‌های مختلف به تربیت این افراد اهتمام داشته‌اند؛ از جمله در حوزۀ دینی، بزرگان و اسوه‌هایی همانند امام جعفر صادق علیه‌السلام چونان چراغی تابان همواره روشنی‌بخش مفاهیم و مؤلفه‌های اسلام بوده‌اند.

وی اظهار داشت: باید توجه کینم که با همۀ این پیشینه و پشتوانه‌های علمی و دینی که در طول تاریخ برای کشور ایران وجود داشته، کپی‌برداری مستقیم از تمدن غربی و ورود این تفکر از حدود ۸۰ سال قبل به دانشگاه‌های نوین در ایران، بعضاً آسیب‌هایی را وارد کرده و البته در کنار این آسیب‌ها سؤالات بسیاری را هم ایجاد کرد؛ چنان‌که در دهۀ 20 پس از پایان خفقان پهلوی اول، اولین انجمن‌های اسلامی دانشجویان در دانشگاه‌‌های تهران در کنار جنبش‌های مارکسیستی و ملی‌گرایی شکل گرفت، که این فعالیت‌ها نشان‌دهندۀ بستر اسلامی در تاریخ جامعۀ ایران است.

دکتر محمدی فر اضافه کرد: با این اوصاف، ما باید بتوانیم در دانشگاه‌ها و حوزه‌ها به این سؤال دانشجویان پاسخ دهیم که «علم برای علم است یا علم برای انسان؟» اگر بتوانیم پاسخ این سؤال را تببین نماییم، در این صورت به هدف نهایی خود رسیده‌ایم که مجموعۀ علم برای انسانی است که در حال پیمودن مسیر کمال و تعالی است و به ذات و بقای خود و جهان آخرت معتقد است.

رئیس دانشگاه بوعلی‌سینا، در نهایت تأکید کرد: در این راستا باید از ظرفیت علمای دینی بهره گرفت چرا که در جنبش‌های اجتماعی مختلف طی صد سال گذشته همچون جنبش مشروطه، جنبش ملی شدن صنعت نفت و انقلاب کبیر اسلامی، حضور پر رنگ علمای دینی بسیار والا و مثمر ثمر بوده است.

خبرنگار: قاسمیه

عکس: امامی