پایگاه خبری دانشگاه بوعلی سینا- بسنا

حجت الاسلام و المسلمین علی محمد محمودی ازندریانی عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینا در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار بسنا، پیرامون زکات فطره بیان کرد: در آخرین روز ماه مبارک رمضان، روز عید فطر بر هر مسلمان عاقل و بالغ که بیهوش و فقیر نباشد واجب است که از طرف خویش، عائله، فرزندانش ‌و کسانی که نان خور ایشان هستند یک صاع معادل ۳ کیلو طعام، خوراکی و یا مبلغش را به عنوان زکات فطره پرداخت کند.

فطره نشات گرفته از خلقت است و همانطور که مال مسلمان زکات دارد، جان مسلمان نیز زکات دارد و این پرداخت فطریه همان زکات جان است. کسی که فطریه می پردازد صحت و سلامتی خویش را یک سال تضمین می کند‌.

مبلغ زکات فطره امسال بنابر تفاوت قیمت در شهرها حداقل ۶ هزار تومان و حداکثر ۸ هزار تومان می باشد. که مستحب است ( واجب نیست) بر اساس قوت غالب باشد و به فتوای تمام مراجع تقلید کمترین آن ۳ کیلو گندم است.

زمان پرداخت و کنار گذاشتن زکات فطریه از زمان اعلام رؤیت هلال ماه و تا قبل از اذان ظهر روز عید می باشد اما اگر کسی در نماز عید فطر شرکت می کند احتیاط واجب است که قبل از نماز آن را پرداخت کند؛ اگر امکان پرداختش را ندارد کنار بگذارد که پس از کنار گذاشتن زکات فطره حق هیچ گونه تصرف یا جابجایی در آن را ندارد چون دیگر آن مال از ملکیت فرد خارج شده است.اگر بدون عذر تا بعد از ظهر عید فطر، فطریه را کنار نگذارد و نپردازد معصیت کرده و باید با نیت" ما فِی الضمّه" آن را پرداخت کند.

زکات فطره بر فقیران شیعه (فقیر به کسی گفته می شود که خرج سال خود را ندارد)، خویشاوندان، همسایگان و همشهریان واجب است و اولویت دارد یعنی خلاف احتیاط است که انسان زکات فطره خود را در شهر دیگری بپردازد و اینکه غیر سادات نمی توانند به سادات زکات فطره بدهند حتی اگر فرد سیّدی نان خور غیرسیّدی باشد، غیر سید زکات فطره آن سید را نمی تواند به سید فقیر بدهد.

*در مورد کفاره روزه هم توضیحی بفرمایید.

کفاره روزه دو قسم دارد کفاره عمدی و غیر عمدی یا فدیه؛ کفاره روزه را نمی توان مانند زکات فطره، مبلغش را پرداخت کرد و حتما باید طعام‌ داده شود و تنها در صورتی می توان مبلغ آن را داد که شخص کفاره گیرنده تعهد دهد که با آن مبلغ فقط طعام تهیه می کند و لا غیر.

کسانی که عذر داشتند و نتوانستند روزه بگیرند اگر توانایی مالی دارند و فقیر نیستند واجب است برآن ها به ازای هر روز یک مد (معادل 750 گرم) طعام یا مبلغ آن (که به قیمت شهر تهران دو هزار و پانصد تومان است) را صرفا جهت تهیه طعام به فقیر بدهند.

کفاره عمدی روزه، کسی که عمدا روزه نگرفته است به ازای هرروز ۶۰ مد طعام باید به فقیر بدهد یا 60 فقیر را اطعام کند و یا مبلغ آن را حساب کرده و پرداخت کند(حدود 150 هزار تومان) و بازهم صرفا باید جهت تهیه طعام باشد که این طعام شامل گندم، برنج، نان، خرما و کشمش و ... می شود که عرفا نان بهتر و ارزانتر است. کفاره هم به معنای پوشش برای جبران عمل واجبی است که انجام نداده است.

اگر کسی به دلیل عذر و غیرعمد روزه نگیرد و تا ماه رمضان سال بعد نیز قضای روزه اش را بجا نیاورد باید علاوه بر اینکه قضای روزه اش را بگیرد کفاره غیرعمد را هم بپردازد البته اگر چند سال هم بگذرد پرداخت کفاره فقط برای یکسال واجب است که به آن کفاره تأخیر نیز می گویند.

در رابطه با حکم افرادی که تا ماه رمضان سال آینده عذرشان برطرف نشود فقط کفاره غیرعمد روزه بر آن ها واجب می شود به شرطی که توانایی مالی داشته باشند برای افراد فقیر کفاره واجب نیست. درصورتیکه بعد از چند سال عذر شخص برطرف شود باید فقط قضای روزه های آخرین ماه رمضان را بگیرد و بقیه را فقط کفاره بدهد.

*درمورد رویت هلال هم بفرمایید.

در رابطه با رؤیت هلال ماه، برخی از مراجع معتقدند ماه باید با چشم غیرمسلح رؤیت شود اما برخی معتقدند رؤیت هلال ماه با چشم مسلح نیز کافی است که این بین مراجع محل اختلاف است. به نظر اکثر مراجع یکی از راه های اثبات رؤیت هلال ماه نظر حاکم شرع است. حاکم شرع، فقیه جامع الشرایط مبسوط الید است که در حال حاضر قدرت در دست اوست.

در فقه برخی از مسائل را باید از حاکم شرع تبعیت کرد و بر هر مرجع و مجتهدی واجب است از نظر ایشان پیروی کنند اما برخی از مراجع مانند مرحوم آیت الله خوئی در زمان غیبت نظر حاکم شرع را صائب نمی دانند.

خبرنگار: اسدی

عکس: زند