پایگاه خبری دانشگاه بوعلی سینا- بسنا

به گزارش بسنا، بیش از سیزده قرن از قیام خونین و دردناک عاشورایی حسنی می‌گذرد، ولی بر خلاف سایر نهضت‌های انقلابی و کشته شدگان و اسطوره‌های تاریخی که نام و اسمی از آن‌ها در هیچ سند تاریخی بر جای نماند، یاد شهدای واقعه کربلا همچنان زنده و در یاد‌ها باقی است، و هر ساله بر این شور و آشنایی افزوده شده و لایه‌های معرفتی واقعه عاشورا بیشتر می‌شود. به یقین می‌بایست واقعه عاشورا را یک فرهنگ بزرگ و به یاد ماندنی دانست که همچون دانشگاهی بزرگ بر غنای معرفتی و شناختی بشریت افزوده است. تکرار و مرور واقعه عاشورا و واکاوی اهداف بزرگ عاشورا روح و نفس تازه‌ای به افراد می‌بخشد، روح زندگی و امید به آینده وپیروزی را در مقابل افراد زنده می‌کند.

امام حسین (علیه‌السلام) اسوه‌ی رستگاری و سعادت

همه‌ی ائمه‌اطهار (علیهم‌السلام) از جمله امام حسین (علیه‌السلام) اولیای راستین الهی هستند که، کلام، راه و منش ایشان ضامن سلامت و سعادت همه‌ی افراد در دنیا و آخرت به حساب می‌آیند، آیات بی‌شماری در قرآن مجید در مقام و منزلت این امامام معصوم (علیه‌السلام) وجود دارد که گواه بر حقانیت و راستی ایشان است. در مرتبه‌ی اول خداوند متعال محبت و اطاعت از ایشان را بر بندگان واجب نموده و از بندگان خود پیروی از ایشان را خواستار شده است. کما اینکه خداوند متعال در این خصوص می‌فرماید: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى‏؛ [شوری/۲۳]بگو: «من هیچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى‏کنم جز دوست‏داشتن نزدیکانم [اهل بیتم‏]».
در فرهنگ قرآن لازمه محبت اطاعت وپیروی کردن است، والا محبت صرف ارزشی ندارد کما اینکه خداوند می‌فرماید: «قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُم؛ [آل‌عمران/۳۱]بگو: «اگر خدا را دوست مى‏دارید، از من پیروى کنید! تا خدا (نیز) شما را دوست».
نه تنها خداوند متعال امر به تبعیت و محبت این اولیای الهی داشته بلکه امام حسین (علیه‌السلام) نیز به این حق الهی بر مردم اذعان داشته است کما اینکه در نامه‌ای می‌فرماید: «مِنَ الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ إلى سُلَیمانَ بنِ صُرَدٍ، والمُسَیَّبِ بنِ نَجْبَةٍ، ورُفاعَةَ بنِ شَدَّادٍ، وعبدِاللَّه بن والِ، وجَماعَةِ المُؤمِنینَ:... فَلَکُم‏ فِیَ‏ أُسْوَةٌ؛ [۱]امام حسین (علیه‌السلام) نامه‌ای به سلیمان بن صرد خزاعی، و جمعی از یاران و مومنین می‌فرماید: برای شما در رفتار من الگو است.»
امام صادق (علیه‌السلام) هم امام حسین را الگویی ارزشمند معرفی می‌فرماید:. «َ یَکُونُ لِی بِالْحُسَیْنِ أُسْوَةٌ؛ [۲]حسین برای من اسوه و الگوست».

اهداف قیام و نهضت کربلا از زبان امام حسین (علیه‌السلام)

۱-احیای سنت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌واله وسلم)
اگر متن نامه‌های ارزشمدی که امام حسین علیه‌السلام به یاران و اطرافیان نوشتند دقت و تأمل شود به خوبی می‌توان هدف الهی و ارزشمند امام حسین (علیه‌السلام) را در این سفر پر مخاطره و به یاد ماندنی مشاهده کرد. برای نمونه حضرت در یکی از نامه‌های خود که به جمعی از بزرگان بصره می‌نویسد می‌فرماید: «و أنا أدعوکم‏ إلى‏ کتاب‏ اللّه‏ و سنّة نبیّه‏ صلّى اللّه علیه [و آله‏]و سلّم فانّ السنّة قد امیتت، و انّ البدعة قد احییت، و إن تسمعوا قولی و تطیعوا أمری اهدکم سبیل الرشاد؛ [۳]من شما را به کتاب خدا و سنت پیامبرش فرا می‌خوانم؛ چرا که سنت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌واله) از بین رفته و بدعت (در دین) زنده شده است. اگر سخنانم را بشنوید و فرمانم را اطاعت کنید، شما را به راه راست هدایت کنم».

۲- ایستادگی در برابر ظالم و دشمن دین
از جمله اصول مهم دینی و قرآنی که در فرهنگ اسلام بر آن تأکید و سفارش فراوان شده است. موضوع ایستادگی و مقابله دربرابر ظلم و ستم و عدم سر سپردگی به ظالم است. امامان معصوم (علیه‌السلام) از آنجایی که اسوه و مقتدای تمام مسلمانان به شمار می‌آیند به مراتب بیشتر این اصل مهم قرآنی را در زندگی خود پیاده کرده و به آن مقید بوده‌اند. امام حسین (علیه‌السلام) این وظیفه و مسئولیت خود را در برابر ظالمان به دین خدا این چنین بیان می‌فرماید: «أمَّا بعدُ؛ فَقَد عَلِمتُم أنَّ رَسولَ اللَّهِ صلى الله علیه و آله قَد قالَ فی حَیاتِهِ: مَن رَأى سُلطاناً جائِراً مُسْتَحِلًّا لِحُرَمِ أو تارِکاً لِعَهدِ اللَّهِ، ومُخالِفاً لِسُنَّةِ رَسولِ اللَّهِ صلى الله علیه و آله، فَعَمِلَ فی عِبادِ اللَّهِ بالإثْمِ والعُدوانِ، ثُمَّ لَم یُغَیِّر عَلَیهِ‏ بِقَولٍ وَلا فِعلٍ، کانَ حَقَّاً عَلى اللَّهِ أَن یُدخِلَهُ مُدخَلَهُ؛ وَقَد عَلِمتُم أنَّ هؤلاءِ لَزِموا طاعَةَ الشَّیطانِ، وَتَوَلَّوا عن طاعَةِ الرَّحمنِ، وأظهَروا الفَسادَ، وَعَطَّلُوا الحُدودَ، واسْتأثَروا بالْفَی‏ء، وَأحَلُّوا حَرَامَ اللَّهِ، وَحَرَّموا حَلالَهُ. وأنا أحَقُّ مِن غیری بِهذا الأمرِ لِقَرابَتی مِن رَسولِ اللَّهِ صلى الله علیه و آله؛ پس از حمد و ثناى الهى فرمود: اى مردم، رسول الله صلّى الله علیه و [آله‏]فرموده است: هر کس ببیند سلطان ستمکارى حرام خدا را حلال نموده، عهد الهى را شکسته و با سنت رسول الله مخالفت مى‏ورزد و در میان بندگان خدا به گناه و ستم رفتار مى‏کند ولى با کردار و گفتار خود بر علیه او قیام نکند، خدا حق دارد او را جایى ببرد که آن سلطان ستمکار را مى‏برد. آگاه باشید که این‌ها به پیروى از شیطان تن داده‏اند و اطاعت از خداى رحمان را رها کرده‏اند، آشکارا فساد مى‏کنند، و به حدود الهى عمل نمى‏نمایند، فى‏ء [بخشى از بیت المال مسلمین‏]را به خود اختصاص داده‏اند، و حرام خدا را حلال و حلال خدا را حرام کرده‏اند، و من براى تغییر این وضعیت سزاوارترم به خاطر قرابت و نزدیکی که با رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌واله) دارم» [۴]۳-اصلاح امت و احیاء امر به معروف و نهی از منکر
از جمله مهمترین اهداف روشنی که برای نهضت الهی کربلا می‌توان برشمرد اصلاح بدعت‌ها و انحرافات اجتماعی است؛ که دودمان ننگنین بنی‌امیه بخصوص از زمان روی کار امان یزید لعنه‌الله علیه در سرزمین و بلاد اسلامی گسترش وشیوع یافته بود. امام حسین (علیه‌السلام) بنا برآن تریبت قرآنی که در خانه وحی از آن برخودار شده بود بر خود لازم می‌دانست که برای اصلاح امت جد خود قیام نماید. «فَمَنْ آمَنَ وَ أَصْلَحَ فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون؛ [انعام/۴۸]آن‌ها که ایمان بیاورند و اصلاح کنند، نه ترسى بر آنهاست و نه غمگین مى‏شوند». اصلاح امت بنا بر آموزه‌های قرآنی یکی از رسالت‌های مهم انبیاء نیز معرفی شده است کما اینکه خداوند متعال در این خصوص از زبان حضرت شعیب می‌فرماید: «إِنْ أُریدُ إِلاَّ الْإِصْلاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَ ما تَوْفیقی‏ إِلاَّ بِاللَّهِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ إِلَیْهِ أُنیب؛ [هود/۸۸]جز اصلاح [کارتان‏]چندان که بتوانم نمى‏خواهم، و توفیق من جز به [فضل و خواست‏]خداوند نیست بر او توکل کردم و به او بازمى‏گردم».

امام حسین (علیه‌السلام) نیز در این خصوص هدف از قیام خود را دربرابر ظلم و بدعت‌های رایج بلاد اسلامی اصلاح امت معرفی می‌فرماید، امام حسین (علیه‌السلام) در وصیت‌نامه خود به برادرش محمد بن حنفیه چنین می‌فرماید: «َ إِنَّمَا خَرَجْتُ‏ لِطَلَبِ‏ الْإِصْلَاحِ‏ فِی أُمَّةِ جَدِّی ص أُرِیدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَى عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أَسِیرَ بِسِیرَةِ جَدِّی وَ أَبِی‏؛ [۵]جز این نیست که من بمنظور ایجاد اصلاح امت جدم خارج شدم، من در نظر دارم امر بمعروف و نهى از منکر نمایم. من میخواهم مطابق سیره جدم رسول خدا و پدرم على بن ابى طالب علیهم السّلام رفتار نمایم».

نکته‌ها و پیام‌ها
۱-حرکت امام حسین (علیه‌السلام) به سوی سرزمین سختی‌ها و بلا‌ها نه به خاطر پست و مقام دنیا و بدست آوردن مال و مکنت مادی بود، بلکه حرکتی جهادین برای تحصیل رضایت الهی بود.
۲-حرکت امام حسین (علیه‌السلام) به سوی کربلا اقدامی در جهت اصلاح امت اسلامی، حذف بدعت‌های رایج ومقابله در برابر طاغوت زمان بود.

پی‌نوشت:
[۱]. مکاتیب الأئمة علیهم السلام، ج‏۳، ص ۱۴۳.
[۲]. کامل الزیارات، ص ۶۵.
[۳]. وقعة الطف، ص ۱۰۷.
[۴]. نخستین گزارش مستند از نهضت عاشورا (ترجمه وقعة الطف)، ص ۱۰۹.
[۵]. بحار الأنوار، ج‏۴۴، ص ۳۲۹.