پایگاه خبری دانشگاه بوعلی سینا- بسنا

تعداد بازدید: ۲۷۸۵
|
کد خبر: ۲۳۱۱
محقق و پژوهشگر در حوزه کودکان، خانواده و زنان عنوان کرد: علوم انسانی ابتدا بدلیل وارداتی بودن گاهی مسائلی را مطرح کرده و سوال هایی را در ذهن ما به وجود آورده که قبلا مسئله نبوده است، حتی در فرهنگ ما نیز وجود نداشته است.
تاریخ انتشار: ۱۴:۴۱ - ۱۷ ارديبهشت ۱۳۹۸

به گزارش خبرنگار بسنا، دکتر مهدی نیک عهد، محقق و پژوهشگر در حوزه کودکان، خانواده و زنان در سمینار تحلیلی با موضوع "مروری انتقادی بر نقش علوم انسانی در زندگی روزمره ما" که با تلاش انجمن علمی دانشجویی علوم اجتماعی در سالن سمینار دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا برگزار شد، بیان کرد: ما نباید آنقدر شیفته رشته علوم انسانی باشیم زیرا این علوم مثل تیغه دولبه ای است که ما فقط لبه ی جراحی آنها را می بینیم و مثل سایر علوم اگر دانش مان را درست مدیریت نکنیم، ممکن است خطرساز شود.

وی ادامه داد: در ایران خیلی دیر به یادمان افتاده است که به علوم انسانی ارزش و بها بدهیم اما همین ارزشی هم که داده ایم، مسیر درستی برای آن طراحی نکرده ایم و آسیب زا شده است؛ باید از ابتدا مسیر درستی برای آن مشخص می شد و می توانست به جامعه ما کمک کند.

نیک عهد گفت: دو شخص به نام های "مارچ" و "لاو" جمله ای دارند با این محتوا که "جای رشک است اما مشیت خداوند بر آن بود که مسائل آسان نصیب فیزیکدانان شود". یعنی ادعا داشتند که علوم انسانی کار سخت تری را نسبت به علوم تجربی انجام می دهد و این ادعا، ادعای درستی است زیرا در علوم انسانی خیلی صحبت از قاطعیت ها نیست.

وی در ادامه گفت: در علوم انسانی آنقدر خطا در سنجش و اندازه گیری وجود دارد که تحلیلی از مسائل علوم انسانی داشتن کار سختی است. موضوع مورد تحقیق شما ممکن است از حرف های خود شما واکنش بگیرد و سر و کار ما با موضوعاتی است که نسبت به آنچه می خواهیم بسنجیم ممکن است انعطاف نشان دهد.

نیک عهد بیان کرد: ادعای بخشی از بدنه جامعه شناسی کشور ما این است که اگر ما در جایی دچار مشکل می باشیم دلیل آن این است که جامعه شناس ها نبوده اند و نظر نداده اند؛ اما واقعیت امر این نیست، خود جامعه شناسی هم ما را به سمت یک جانبه نگری می برد که همه چیز را جامعه شناختی ببینیم و این جزء معایب است.

وی اظهار داشت: علوم انسانی در جامعه ایران مقداری بدقواره است؛ مثل لباس بلندی که به تن انسان کوتاه و کوچک جثه ای بپوشانی؛ گاهی می توان گفت علوم انسانی به نوعی حرف اشتباهی زده است؛ آن حرفی که زده شده است حرف خطایی بوده، محقق صلاحیت نداشته و یا داده ها معتبر نبوده است. وقتی در ایران سوال می شود که در سال چند بار به تئاتر می روید، بدلیل اینکه بدنه اصلی جامعه ما تئاتر دوست نیست ما نمی توانیم اگر پاسخ منفی می دهند نتیجه گیری بر افسردگی جامعه کنیم.

وی در ادامه گفت: در اینگونه مواقع دانشی که مطرح می شود به نوعی واقعیت جامعه را متاثر از یک نظریه نشان می دهد؛ نظریه ای که بومی نیست و شاید ربطی هم به ما ندارد.

نیک عهد خاطرنشان کرد: در جامعه ما حرف از حقوق فرزند، حقوق حیوانات یا محیط زیست می زنیم، در صورتیکه در جاهای دیگر خیلی حق انسانهای معمولی هم رعایت نمی شود چه برسد به حقوق این استثنائات؛ این ادعاهایی که با فرهنگ ما متناسب نیست می تواند آسیب رسان باشد.

وی همچنین در ادامه گفت: علوم انسانی ایجاد کنجکاوی می کند و نظم پیشامدرن را برهم میزند بدون اینکه جایگزینی داشته باشد، با مطالعه آثار روشنفکران دوران مشروطه مثل ملکم خوان، ملک الشعرای بهار و تالبوف و مقایسه آن با قبل از مشروطه، خواهید دید که مفاهیمی را مطرح کرده اند که جامعه کشش و پتانسیل آنها را نداشته و چیزهایی را وارد زندگی ما می کند که شاید در گذشته وجود نداشته است. علوم انسانی ابتدا بدلیل وارداتی بودن گاهی مسائلی را مطرح کرده و سوال هایی را در ذهن ما بوجود آورده که قبلا مسئله نبوده است، حتی در فرهنگ ما نیز وجود نداشته است.

نیک عهد تشریح کرد: این علوم بدلیل اینکه از نهضت ترجمه عبور کرده و متناسب با اقتضاعات زندگی ما نبود، نظم قبل از حضور علوم انسانی را برهم زد و دغدغه هایی را وارد زندگی ما کرد که قبلا وجود نداشت؛ علوم انسانی قرار بود بیاید و به انسانها کمک کند ولی حالا گویی آمده است همه ما را در یک قالب بریزد و یک شکل کند.

وی در ادامه ذکر کرد: علوم انسانی از انسان موجود پیچیده ای می سازد که حتی برای او زندگی کردن با آدم دیگر سخت می شود، در نهایت این هراس ها، ما آدم های انعطاف پذیری می شویم، مانند سیستم های باز که می تواند خودش را با هر شرایطی وفق دهد؛ مانند جامعه ایران که اکنون دارد خودش را با ازدواج سفید وفق می دهد.

وی بیان کرد: دانش های علوم اجتماعی انسانها را به سمتی برده که به شدت محافظه کار و هراس آلود شده اند؛ در این سیستم انسانها برای اعمال خودشان بدنبال توجیه هستند. بدنبال این نیستند که منطق زندگی اجتماعی را حفظ کنند.

نیک عهد بیان کرد: قرار است انسان موجودی اجتماعی باشد و این زندگی اجتماعی است که به ما معنا می دهد؛ کتاب های روانشناسی به ما می گوید خودت باش و نظر دیگران برایت اهمیت نداشته باشد. توجیه می آورد که شما هر چیزی باشید درحالیکه ما اجتماعی هستیم و بخاطر اجتماع باید به هم احترام بگذاریم.

وی در ادامه افزود: علوم انسانی وجه های مثبت فراوانی دارد اما در جامعه ما نحوه استفاده از آنها نحوه درستی نیست، علوم انسانی توجیهاتی را که قبلا در زندگی ما وجود نداشت برای ما فراهم کرده، مثل اینکه ما انسانیم و می توانیم بدون توجه به دیگران در جامعه زندگی کنیم، این علوم ما را در برابر یافته های خود واکسینه و انسانها را پیچیده کرده است. رفتارهای آدم ها دچار یک پیچیدگی اجتماعی شده که شناخت آنها را سخت کرده است.

وی در ادامه بیان کرد: دغدغه اصلی من در بیان این مباحث این بود که علوم انسانی در جامعه ما بد استفاده می شود و ما را به سمت فردی شدن بیش از حد میبرد، این علوم گاهی مصادیق پیشامدرن مثل مشارکت، همدلی، دوست داشتن و احترام به هم نوع را کنار می گذارد و تخریب می کند، علوم انسانی چون می خواهد انسان ها را یک شکل کند، آنها را غربال می کند و یک عده احساس می کنند که از جامعه بیرون افتاده اند و سعی می کنند که خودشان را تطبیق دهند اما نمی شود. در حالیکه ما چنین قراری نداشته ایم و قرار نیست همه ما یک شکل فکر کنیم و یک شکل زندگی کنیم.

نیک عهد در ادامه افزود: نظریه هایی که برای کشور های دیگر طراحی شده اند را می خواهیم برای بستر جامعه ایران اجرا کنیم و با همان عینک وقایع را ببینیم که این کار آسیب هایی را به علوم انسانی و اجتماعی جامعه ما وارد می کند؛ برای بومی سازی مفاهیم و نظریه های علوم انسانی باید به بستر جامعه خود نگاه کنیم و ببینیم چه امکاناتی داریم. باید آن نظریه را باز تعریف کنیم و متناسب با این جامعه برای آن مصادیق پیدا کنیم.

وی در پایان ذکر کرد: نسل اول اساتید جامعه شناس ایرانی نسلی اند که یک جامعه شناسی محافظه کاری و جامعه شناسی وِبِری را آموزش می دهد. نسل دوم علوم اجتماعی در موج مد های اجتماعی مثل کسب درآمد و قدرت افتاده است و در نسل سوم اساتید و نخبگان علوم اجتماعی در نظریه ها و رویکردها بدنبال کسب شهرت و متفاوت بودن هستند.

خبرنگار: تقوائی

عکاس: آقایی


ارسال نظرات
نام:
ایمیل:
* نظر:
فرهنگ و هنر