پایگاه خبری دانشگاه بوعلی سینا- بسنا

دکتر اسماعیل همتی ازندریانی عضو هیأت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه بوعلی‌سینا در آستانه شروع سال جدید میلادی، در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار بسنا گفت: فلسفه شروع سال میلادی برای ما مقداری جای تردید دارد و به نظر می‌رسد که شروع آن به پیش از میلاد مسیح بازگردد؛ یعنی قبل از میلاد مسیح‌ نیز این تقویم استفاده می‌شد.

وی یادآور شد: ما می‌دانیم که تقریبا چند روز قبل از شروع سال میلادی مصادف با ۲۵ دسامبر میلاد حضرت مسیح است.

همتی عنوان کرد: بنابر مستنداتی که وجود دارد، مسیحیان معتقدند که ژولیانُس سزار، در سال ۴۶ قبل از میلاد برای رفع ابهام در تاریخ‌گذاری سال میلادی دستور می‌دهد که روز اول ژانویه به عنوان شروع سال میلادی محسوب شود.

وی افزود: دلیل انتخاب ژانویه به این دلیل است که یونانی‌ها و رومی‌ها خدایی به نام "ژانوس" دارند که خدای آغازها و‌ پایان‌ها است؛ به دلیل ارتباط ژانوس و ژانویه اولین ماه سال، ژانویه انتخاب شد، که این نشان می‌دهد که پیش از تولد حضرت مسیح و آغاز دوران مسیحیت، این موضوع وجود داشته است.

دکتر همتی در ادامه بیان داشت: اگر از جهت دیگری نگاه کنیم، به نظر می‌رسد بسیاری از موضوعات دین مسیحیت و‌ اتفاقاتی که در دین مسیحیت افتاده است، برگرفته از آیین میترایی است یا به آن شباهت دارد؛ آیین میترایی همان آیین مهر ایرانی است. یعنی به نظر می‌رسد با توجه به شواهدی که وجود دارد، شروع سال میلادی، آغاز مسیحیت و موضوعات این چنینی برگرفته از آیین میترایی یا به عبارتی درست‌تر مهر ایرانی‌ها است.

وی خاطرنشان کرد: طبق شواهد، زایش مهر یا میترا در بلندترین شب پاییزی و در شروع زمستان است؛ شب یلدای ما، زایش ایزد مهر یا میترا است.

وی شرح داد: ما گاهشماری‌های مختلفی داریم، مثلا در دوره هخامنشی یک گاهشماری وجود دارد که اقتباس‌شده از گاهشماری ایران باستان یا ایلامی‌ها است یا گاهشماری موجود در بین‌النهرین برگرفته از تقویم بابلی‌ها است.

عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی اظهار کرد: تقویم میلادی جزو تقویم‌هایی است که در آن بحث اعتدال پاییزی و اعتدال بهاری یا بحث نجوم و محاسبات ریاضی انجام نگرفته است؛ یعنی صرفا قراردادی است، تا نجومی و شروع سال میلادی و هیچ‌نوع توضیح ریاضی، نجومی و یا اعتدال بهاری ندارد.

وی بیان داشت: ریشه سال میلادی به تقویم یونانی‌ها برمی‌گردد؛ بعدها این تقویم را رومی‌ها می‌گیرند و بعد از آن این تقویم توسط کنستانتین نیوس اقتباس می‌شود و بالاخره در سال ۳۱۳ میلادی دین مسیحیت، دین رسمی اعلام می‌شود و این تقویم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در سال ۱۵۸۲ میلادی که ‌گریگوری پاپ این تقویم را به صورت رسمی اعلام می‌کنند که کشورهای مختلف کم کم از آن استفاده می‌کنند.

دکتر اسماعیل همتی گفت: اکنون بجز کشورهایی مانند ایران، افغانستان، اتیوپی، نپال و عربستان مابقی کشورها از این تقویم به عنوان تقویم رسمی استفاده می‌کنند.

وی اشاره کرد: تقویم‌هایی که در گذشته ارائه می‌شد، بر اساس سال به تخت نشستن پادشاهان بود؛ مثلا در مصر یکی از تقویم‌ها بر همین اساس بود.

دکتر همتی در انتها افزود: به صورت کلی تقویم میلادی برگرفته از زایش مهر در شب یلدا است و به دوره ایران باستان باز می‌گردد.

خبرنگار: میرزایی

عکس: محمدی