پایگاه خبری دانشگاه بوعلی سینا- بسنا

دکتر محمد ملک جانی، عضو هیأت علمی گروه فیزیک دانشگاه بوعلی سینا، در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار بسنا، از خورشیدگرفتگی ۵ دی ماه خبر داد و تشریح کرد: قرار گرفتن ماه بین زمین و خورشید موجب بلاک شدن خورشید توسط ماه می شود، به این معنی که ساکنین بخش هایی از زمین قادر به دیدن تمام یا بخشی از قرص خورشید نمی شوند که به این پدیده خورشید گرفتگی می گویند.چون اندازه ظاهری خورشید و ماه در آسمان برابر است بنابراین ماه می تواند بطور کامل قرص خورشید را بلاک کند، اگر این اتفاق رخ دهد به آن خورشید گرفتگی کامل، اما اگر ماه بخشی از قرص خورشید را بلاک کند به آن خورشید گرفتگی جزئی گویند.

وی افزود: نوع دیگری از خورشید گرفتگی، خورشید گرفتگی حلقوی می باشد که خورشید گرفتگی روز پنج شنبه ۵ دی ماه برای برخی از ساکنین کره زمین از این نوع است. واقعیت آن است که مدار حرکت ماه به دور زمین دایره کامل نمی باشد بلکه یک بیضی است بطوری که فاصله‌ آن از زمین در نقاط مختلف مدار متفاوت است.

ملک جانی خاطرنشان کرد: تغییر فاصله‌ ماه از زمین طبیعتا منجر به تغییر اندازه ظاهری آن نیز می شود، به این ترتیب که اندازه ظاهری ماه در زمان اوج مداری (دورترین فاصله از زمین) کمی کوچک‌تر از زمانی است که ماه در حضیض مداری (نزدیک‌ترین فاصله از زمین) قرار دارد. حال اگر در زمان وقوع پدیده خورشید گرفتگی؛ ماه در دورترین فاصله‌اش از زمین قرار داشته باشد قرص ماه دیگر آن‌قدر بزرگ نخواهد بود که بتواند تمام قرص خورشید را بپوشاند.

وی ادامه داد: در چنین شرایطی حلقه‌ای نورانی از خورشید به دور قرص تیره ماه باقی می‌ماند و پدیده خورشید گرفتگی حلقوی رخ می‌دهد، اما اگر ماه در نقطه حضیض مداری باشد به علت اینکه اندکی به زمین نزدیکتر می شود اندازه ظاهری آن بزرگتر به نظر میرسد و در این حالت می تواند خورشید را کاملا بلاک کند (خورشید گرفتگی کامل).

این دانشیار فیزیک دانشگاه بوعلی سینا عنوان کرد: در خورشید گرفتگی ۵ دی ماه (۲۶ دسامبر ۲۰۱۹)، بخش‌هایی از کشورهایی همچون عربستان سعودی، امارات، قطر، عمان، هند و اندونزی شانس دیدن کسوف حلقوی را خواهند داشت؛ ماه تنها درصدی از بخش خورشید را می‌پوشاند و خورشید گرفتگی به صورت جزئی دیده می‌شود.

ملک جانی اظهار داشت: متاسفانه در هیچ کدام از نواحی کشورمان این خورشید گرفتگی به صورت حلقوی دیده نخواهد شد و از ایران تنها می‌توان نظاره‌گر کسوف جزئی بود. نواحی جنوبی کشور شرایط بهتری برای رصد این پدیده دارند و در سواحل و جزایر خلیج فارس درصد گرفت به بیش از ۸۰ درصد خواهد رسید، در تهران اما این مقدار حدود ۶۰ درصد است.

ملک جانی که خود از سرآمدان علمی کشور است، از چگونگی دیده شدن کسوف در شهر همدان نیز گفت: در شهر همدان خورشید گرفتگی از ساعت ۶:۰۹ صبح شروع می شود، اما چون در این ساعت خورشید هنوز طلوع نکرده است قادر به دیدن کسوف نیستیم. لذا در ساعت ۷:۲۱ خورشیدی طلوع می کند که نصف آن توسط ماه بلاک شده است؛ در ساعت ۷:۲۵ خورشید گرفتگی به اوج خود میرسد، به طوری که ماه حدودا ۶۰ درصد قرص خورشید را می پوشاند و بالاخره در ساعت ۸:۲۱ خورشید گرفتگی جزئی در همدان به پایان میرسد که پیشنهاد می کنیم با چشم غیر مسلح این پدیده نگاه نشود. مدت زمان این خورشید گرفتگی ۲ ساعت و ۱۱ دقیقه می باشد. برای دیدن شبیه سازی این خورشید گرفتگی در شهر همدان به لینک زیر مراجعه نمایید:

https://www.timeanddate.com/eclipse/in/iran/hamadan?iso=20191226

خبرنگار: اسدی